Een stomabreuk, en wat nu?

18 juli 2024

Parastomale hernia’s komen vaak voor, bij sommige stoma’s soms in de helft van de gevallen. Bij colostoma’s zelfs meer dan 80% in de eerst 5 jaar. Wat kun je eraan doen, en is het te voorkomen?

Hoe ontstaat een stomabreuk?

Bij de aanleg van een stoma wordt er een gat in de buikwand, dwars door de spierlagen en het buikvlies gemaakt. Daardoor ontstaat er een zwakke plek; Door de druk van binnenuit kan het gat groter worden en de darm in een zogenaamde breukzak terecht komen. Zo kan er een uitstulping ontstaan waardoor je een bobbel op je buik ziet.

Mensen die slappe buikspieren hebben, aanhoudend hoesten of te zwaar zijn, hebben meer risico op een stomabreuk. Dit geldt ook voor mensen die bepaalde medicijnen gebruiken zoals prednison. Maar verder is niet te voorspellen wie een stomabreuk krijgt. Er is geen verschil tussen mannen en vrouwen.

Het is belangrijk om, indien mogelijk, vóór de aanleg van een stoma te trainen, eventueel onder begeleiding van een oncologie fysiotherapeut. Als je fit bent heb je minder kans op complicaties én om een breuk zo veel mogelijk te voorkomen is het van belang dat de buikspieren zo sterk mogelijk zijn, voordat er een gat in gemaakt wordt.

Hoe herken je een stomabreuk?

Als je veel buikoperaties hebt gehad, kan een breuk ontstaan rond het operatielitteken (wondbreuk) of bij de stoma (parastomale hernia). Een stomabreuk is gemakkelijk te herkennen: onder of om de stoma ontstaat een bobbel die de grootte kan hebben van een tennisbal of zelfs groter. Hij verdwijnt als je ligt en wordt erger als je perst. Een breuk kan ook pijn veroorzaken in je buik. Bij het vermoeden van een stomabreuk kun je het beste contact opnemen met je stomaverpleegkundige. Zij kan je helpen met aangepast stomamateriaal bij eventuele lekkage en ze kan een breukband voor je bestellen.

Bij de volgende verschijnselen is het belangrijk om meteen contact op te nemen met je stomaverpleegkundige

Een blauw/zwarte verkleuring van de stoma
Buikpijn die steeds heviger wordt
Geen productie meer van de stoma
De zwelling rondom de stoma is rood, warm en pijnlijk

Hoe kun je een stomabreuk zo veel mogelijk voorkomen en een bestaande breuk zo klein mogelijk houden?

Steunband of steunbroek

Een elastische steunband of steunbroek kan in bepaalde gevallen gebruikt worden om een breuk zo veel mogelijk te voorkomen. Het helpt ook mensen die minder sterke buikspieren hebben. Het opvangmateriaal wordt met de band goed op zijn plaats gehouden. Een steunbroek is van elastisch materiaal en wordt vooral na een operatie gebruikt om voldoende steun aan het onderlichaam te bieden. Ook mensen die niet voldoende baat hebben bij een steunband kunnen ermee geholpen zijn.

Je zorgverzekeraar vergoedt de steunband alleen als de stomaverpleegkundige een stomabreuk heeft geconstateerd. Hij wordt niet preventief vergoed en ook niet bij een prolaps en een buikbreuk.

Tenzij de stomaverpleegkundige of arts iets anders adviseert, is het beter om een steunband of steunbroek alleen te dragen bij inspanning, tillen, zwaarder werk en tijdens het sporten. Door een steunband te veel te dragen worden de buik- en rugspieren slapper en is het risico op een stomabreuk groter.

Een operatie

Tegenwoordig bestaan er technieken om breuken met siliconenmatjes operatief te herstellen. Dat kan niet altijd. Mocht je dit overwegen? Neem dan contact op met de stomaverpleegkundige of behandelend arts. Zij kunnen adviseren welke behandeling het best bij je past en waar je terecht kunt.

Wat kun je zelf doen?

Het aanleren van het maken van transfers; meteen na de operatie in het ziekenhuis, thuis tijdens het herstel en ook daarna (in-uit bed, gaan staan/zitten, traplopen, in-uit auto)
Span je buikspieren aan/trek je navel in:
- bij alle dagelijkse handelingen, denk aan: staan, zitten, opstaan, tillen, in-uit bed, traplopen, bukken en omhoog komen
- bij sporten en andere vormen van bewegen
Train je buik- en rugspieren op de juiste manier: Vraag eventueel een aantal keer begeleiding van een oncologie fysiotherapeut, om geen extra risico’s te lopen doordat je de oefeningen niet op de juiste manier doet.
Bouw de oefeningen rustig aan op in fases: Er bestaan specifieke oefenprogramma’s voor stomadragers om een breuk zoveel mogelijk te voorkomen en het zo klein mogelijk houden van een bestaande breuk.
Blijf sporten of beweeg op een andere manier
Adem door terwijl je sport, beweegt of oefent, zodat je geen druk opbouwt in je buik
Geef stevige tegendruk met een hand op je stoma én trek je navel in bij: hoesten, niezen, hard lachen, neussnuiten, persen c.q. bij alles waarbij je druk in je buik opbouwt
Draag een breukband bij een grote breuk: Afhankelijk van wat de stomaverpleegkundige of arts u adviseert
Stop met een activiteit als je pijn in je buik of buikwand krijgt
Neem contact op met je stomaverpleegkundige bij twijfel over je buikspieren, je breuk of als je pijn in je buik hebt

Wil je begeleiding of advies bij het trainen van je buikspieren?

Neem dan contact op met een oncologie fysiotherapeut. Zij zijn gespecialiseerd in het werken en oefenen met darmkankerpatiënten voor- en na een operatie en/of behandeltraject. De zogenaamde pre- en rehabilitatie. Veel van deze patiënten krijgen een stoma. Daarom ligt daar ook hun expertise. Kijk op deze websites voor een oncologie fysiotherapeut bij jou in de buurt.